Woensdagmiddag 18 mei waren zo’n 60 patiënten van 75 jaar en ouder van Huisartsenpraktijk Hoofdstaete in de Marktplein kerk in Hoofddorp bijeen voor een informatiebijeenkomst over het levenseinde. De praktijk doet mee aan het project ‘In gesprek met de burger’ van ZonMw samen met UMC Amsterdam. Het project beoogt via de informatiebijeenkomsten de bewustwording van en kennis over palliatieve zorg te vergroten.
Na aan het hart
Het enthousiasme spat er aan alle kanten vanaf als praktijkondersteuner somatiek Yvonne Woertman over de bijeenkomst vertelt: “Dit onderwerp ligt mij na aan het hart. Ik heb het daarom in onze praktijk voorgesteld en kreeg gelukkig de vrije hand. Mensen hebben vaak onrealistische verwachtingen over het levenseinde. Over hoe en wanneer je hier zaken over kunt vastleggen. Een goed gesprek hierover op een rustig moment met naasten en de huisarts is belangrijk. Het voorkomt in de laatste levensfase onnodige stress. Van te voren had ik gedacht dat ongeveer 30 mensen op onze uitnodiging zouden ingaan, maar dat waren er twee keer zoveel! We kijken terug op een bijzondere, zinvolle en goede bijeenkomst!
Een goede voorbereiding is het halve werk
Het was heel fijn dat regiocoördinator Jacqueline Keijser de toolkit van ZonMW en Amsterdam UMC bij ons introduceerde. Zo konden we gelijk onze vragen stellen en daarna direct aan de slag! Leuk dat de PowerPoint presentatie hier en daar uitnodigt voor een persoonlijke aanvulling. Het inspirerende mij om de muziek van de vier jaargetijden van Vilvaldi en een mooi gedicht van Toon Hermans te gebruiken. Uiteindelijk heb ik, op verzoek van Stèfanie, het gedicht op de bijeenkomst ook mogen voordragen. Met behulp van de Q-module hebben we alle 339 bij onze praktijk ingeschreven 75-plussers, die nog niet eerder hun behandelwensen hadden vastgelegd, uitgenodigd voor de bijeenkomst. Deels per e-mail, deels per post, aangezien niet alle patiënten een e-mailadres hebben.”
Misverstanden over euthanasie
Stagiaire POH somatiek Sandra Goudriaan: “Met deze bijeenkomst wilden we als praktijk op een laagdrempelige manier mensen uitnodigen om na te denken over welke behandelingen ze wel en niet willen. Zo fijn dat een ‘live’ bijeenkomst weer mogelijk was. Vanaf half drie ontvingen we de belangstellenden met een kopje koffie of thee, waarna ze de vragenlijst voor de nulmeting invulden. Huisarts Stèfanie IJzer kwam vlak voor de start, om drie uur, voor de presentatie van ongeveer een uur. Er bleken veel misverstanden te bestaan over euthanasie. Vooral het verschil tussen euthanasie en palliatieve zorg bleek voor velen niet duidelijk. Het was fijn om te zien dat mensen open stonden voor het gesprek en goede vragen durfden te stellen.”
Wat hebben wij geleerd?
- De genodigden zijn veelal minder mobiel. Dit stelt eisen aan de ruimte voor de bijeenkomst. Zo is bijvoorbeeld voldoende parkeergelegenheid dichtbij de locatie belangrijk. Veel mensen lopen met een rollator. Daar is binnen opstellingsruimte voor nodig. Ook nemen mensen vaak iemand ter begeleiding mee, waardoor er extra stoelen nodig zijn. Het is fijn als het mooi weer is, dan hoeven mensen niet twee keer in de rij te staan bij de garderobe. De mensen waren bijna allemaal ruim voor tijd aanwezig. Zo konden zij, onder het genot van een kopje koffie of thee, de vragenlijsten alvast in alle rust invullen. Een koffiepauze is daardoor niet echt nodig, waardoor er meer tijd overblijft voor het stellen en beantwoorden van vragen.
- Wij hebben ons eigen draaiboek met alle benodigdheden aangelegd. Andere praktijken mogen deze toolkit natuurlijk altijd gebruiken.
Investeren in je patiënten
Hebben mensen na deze bijeenkomst inderdaad nagedacht en met hun naasten gesproken over hun levenseinde? Hebben ze dit ook in een behandelwensengesprek vastgelegd bij hun huisarts? Over een half jaar krijgen de deelnemers weer een vragenlijst, vanuit Amsterdam UMC, via de praktijk toegestuurd, waaruit dit zal blijken. Ondertussen hebben de eerste mensen al een afspraak staan voor een behandelwensengesprek. Het gaat hier uitdrukkelijk om de zogenoemde ‘planbare zorg’ en dus kunnen we dit goed spreiden over de beschikbare spreekuurtijden.
Al wat sterft zal bloeien
de bomen komen uit de grond
en uit hun stam de twijgen
en ied’reen vindt het heel gewoon
dat zij weer bladeren krijgen
we zien ze vallen op de grond
en dan opnieuw weer groeien
zo heeft de aarde ons geleerd
dat ál wat sterft zal bloeien
© Toon Hermans